 Ξεκινώντας αυτή την ιστορική αναδρομή και βαθύτατα συγκινημένη, γνωρίζοντας ότι απευθύνομαι στους συντοπίτες μου τόσο τους νεώτερους όσο και τους μεγαλύτερους, δεν είναι εύκολο να εκφράσω σε λίγες γραμμές τα αισθήματα μου. Την μεγάλη δηλαδή περηφάνεια που νοιώθω από τότε που γνώρισα τον εαυτό μου γι’ αυτή την πολυβασανισμένη προσφυγική γενιά που είναι οι ρίζες αυτού του τόπου, του σημερινού ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ.
Αυτά που θα σας αναφέρω και τα οποία αποτελούν ένα είδος προσφοράς προς τους νεότερους αλλά και αποτίμηση φόρου τιμής προς τους παλαιότερους είναι λίγο-πολύ γνωστά στους ντόπιους κατοίκους αυτού του τόπου, απογόνους μιας γενιάς καθαρά Ελληνικής.
Οι πληροφορίες που συνέλεξα προέρχονται από τους παππούδες μου και τις γιαγιάδες μου, που αντί για παραμύθια μου έλεγαν για την ΧΑΜΕΝΗ ΠΑΤΡΙΔΑ και την ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ, καθώς και από άλλους παλιούς κατοίκους του ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ.
Στις 30 λοιπόν Γενάρη 1923 έγινε η Ελληνοτουρκική σύμβαση για την ανταλλαγή των πληθυσμών. Μια επιτροπή από την Ελλάδα (κομισιόν) γύριζε στις πόλεις και τα χωριά της Κωνσταντινουπόλεως και της Μ.Ασίας και κατέγραφε τους Ελληνικούς πληθυσμούς.
Έτσι ξεκινάει και η ιστορία του Αγίου Στεφάνου πριν 81 χρόνια όταν την 1η ΜΑΗ του 1924 εβδομήντα οικογένειες από την ευρύτερη περιοχή της Κων/πολεως, τον Αγ.Στέφανο, το Φανάρι, τις Λίτρες, τις Νύμφες, το Αβάσσο, το Τσιφούτ Μπουζάς κ.α. καθώς και τριανταέξι οικογένειες από τη Μ.Ασία, το Ικόνιο, Πέρραν , Προκόπι, Μάκρη κ.α. ως πληθυσμός ανταλλάξιμος έφτασαν σ’αυτό τον τόπο. - Η Οδύσσεια των προσφύγων προγόνων μας αρχίζει ξεκινώντας μ’ένα καράβι έχοντας πάρει λιγοστά πράγματα από την εκεί πατρίδα τους το οποίο τους έβγαλε στην Καλαμαριά της Θεσ/κης. Πολλοί λίγοι από αυτούς έμειναν εκεί ενώ οι υπόλοιποι με άλλο καράβι ήρθαν στον Πειραιά όπου και έμειναν δέκα μέρες στο πλοίο σε καραντίνα για να πλυθούν και να ξεψειριαστούν. Μετά τους πήγανε σε αντίσκηνα στη Δραπετσώνα. Εκεί κάθισαν για λίγες μέρες και δημιουργήσανε μια επιτροπή η οποία σε συνεργασία με την τότε κυβέρνηση έπρεπε να βρει κατάλληλο τόπο γα την εγκατάσταση των προσφύγων. Τους προτείνανε δύο μέρη. Το ένα ήταν τα Κάτω Πατήσια και το άλλο ήταν το ΟΙΟΝ (ΟΙΟΝ το ΔΕΚΕΛΕΙΚΟ, το συναντάμε στον Όμηρο και σημαίνει δασώδης περιοχή) ή ΜΠΟΓΙΑΤΙ. Η επιτροπή επέλεξε το δεύτερο.
- Το μόνο που υπήρχε τότε εδώ ήταν ο Σταθμός του τραίνου με την επωνυμία ΟΙΟΝ. Σε απόσταση δύο χλμ. υπήρχαν οι λιγοστοί ντόπιοι ΜΠΟΓΙΑΤΙΩΤΕΣ σημερινοί ΑΝΟΙΞΙΩΤΕΣ. Και έτσι οι πρόσφυγες δημιουργήσανε το ΝΕΟ ΜΠΟΓΙΑΤΙ ή ΑΓΙΟ ΣΤΕΦΑΝΟ και οι ντόπιοι το ΠΑΛΑΙΟ ΜΠΟΓΙΑΤΙ ή σημερινή ΑΝΟΙΞΗ.
- Στην περιοχή αυτή η οποία ανήκε Διοικητικά στον τέως Δήμο Μαραθώνα οι πρόγονοί μας από την Κων/πολη πέρασαν και εγκαταστάθηκαν στην ανατολική μεριά των γραμμών του ΟΣΕ. Οι δε Μικρασιάτες πέρασαν και εγκαταστάθηκαν στην δυτική μεριά των γραμμών του ΟΣΕ. Με αντίσκηνα που τους δόθηκαν από το κράτος άρχισαν να φτιάχνουν δυναμικά τα νοικοκυριά τους.
- Άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης από καλές οικογένειες, με πολύ μεγάλες περιουσίες στις χαμένες πατρίδες έφτασαν εδώ και ξεκίνησαν παίρνοντας κτηματικό κλήρο προς αντάλλαγμα αυτών που χάσανε, πληρώνοντας και 45.000 δρχ. για τον εποικισμό.
- Άνθρωποι του Θεού χωρίς εκκλησία.
- Άνθρωποι των γραμμάτων χωρίς σχολεία.
- Άνθρωποι νοικοκύρηδες χωρίς εργαλεία.
- Άρχισαν να στήνουν τα πρώτα αντίσκηνα βγάζοντας τα σχοίνα και τα πουρνάρια με τα χέρια τους. Έμεναν ήδη για δύο χρόνια μέσα στις σκηνές όταν το 1926 χτίστηκαν τα πρώτα προσφυγικά σπίτια αποτελούμενα από δύο δωμάτια. Τα σπίτια αυτά ήταν στο κέντρο του χωριού, γύρω γύρω από το Σταθμό του ΟΣΕ και σε ακτίνα 200μ. προς τα ανατολικά και δυτικά.
- Εδώ αξίζει να σημειώσουμε λίγα λόγια για την Εκκλησία μας της οποίας την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Αγασσιώτισας με την παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καθώς και όλες τις εικόνες, το ευαγγέλιο, τα εξαπτέρυγα (από χρυσό και ασήμι) έφερε στην Ελλάδα με κίνδυνο της ζωής του ο Κων/πολίτης Αβασιώτης Λάζαρος Χαβιαρόπουλος.
- Η εικόνα αυτή λέγεται ότι είναι μία εκ των τεσσάρων του Ευαγγελιστή Λουκά καθώς και ότι είναι η πιο θαυματουργή για αυτό όταν ήταν στη Θεσσαλονίκη πρόσφυγες ήρθαν να την πάρουν καθώς επίσης και άλλα εκκλησιαστικά σκεύη. Ευτυχώς κάποιος από το Μουσείο της Θεσ/κης, ονόματι Παύλος Αγγιναρτζής πρόλαβε το φορτηγό, ξυλοκόπησε τους υπαλλήλους και τα γλίτωσε.
- Τα μυστήρια (γάμοι, κηδείες κλπ.) γινόντουσαν μέσα στις σκηνές μέχρι που η πρώτη παράγκα – εκκλησία χτίστηκε απέναντι από τη σημερινή της θέση στο χώρο που βρίσκεται και έφτασαν μέχρι τα τοιχία με οικονομίες όλων των συγχωριανών. Στην κατοχή οι Γερμανοί τη σκέπασαν με σακίδια και πισσόχαρτο και τη χρησιμοποιούσαν σαν αποθήκη για τις ζωοτροφές. Μετά την απελευθέρωση, με εκκλησιαστικό επίτροπο το Μιχάλη Βλασιάδη και με προσωπική και οικονομική προσφορά των συγχωριανών αποπερατώθηκε η εκκλησία. Δύο χρόνια αργότερα έπεσε η κεραμοσκεπή στις 12 η ώρα το μεσημέρι ευτυχώς χωρίς θύματα.
- Στα μετέπειτα χρόνια και μετά από προσφορά ξένων και ντόπιων δωρητών έγινε η σημερινή κατασκευή της εκκλησίας μας με τον γυναικωνίτη. Το αριστερό κωδωνοστάσιο έφτιαξε με δαπάνες του ο Γρηγόριος Κανιάς ενώ το δεξιό με το ρολόι ο Θεόδωρος Νικολαίδης. Η κολυμπήθρα και το λιβανιστήρι είναι δωρεά του Λάζαρου Νικολαίδη και αυτά χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι εκτός από την θαυματουργή εικόνα οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους και το σπόρο της γνωστής μπάμιας ΜΠΟΓΙΑΤΙΟΥ μέσα σε φέσι.
- Ακόμα έχουμε ακούσει και θα θυμούνται και οι παλαιότεροι ότι στην περιοχή αυτή που σήμερα είναι μια οργανωμένη πόλη με δύο Δημοτικά Σχολεία, διθέσιο Νηπιαγωγείο, Γυμνάσιο, Λύκειο, δύο Κρατικούς Παιδικούς Σταθμούς, Εκκλησίες και ξωκλήσια, Νεκροταφείο, Γήπεδο,Αστυνομικό Σταθμό,Δημόσιες Υπηρεσίες, Τράπεζα, Ταχυδρομείο, δρόμους και πλατείες, υπήρχαν τσακάλια και λύκοι, πουρνάρια και σχοίνα. Τη Λεωφόρο Μαραθώνος που οδηγεί στο ΦΡΑΓΜΑ στρώσανε με χαλίκια δουλεύοντας από νύχτα σε νύχτα γυναίκες και άντρες παίρνοντας ως μεροκάματο 6 δρχ. οι γυναίκες και 10 δρχ. οι άνδρες. Οι άνθρωποι αυτοί που είχαν όλα τα ΚΑΛΑ και ΑΓΑΘΑ της ΖΩΗΣ ήρθαν και έζησαν μαζί με τα ζώα στον ίδιο χώρο, κοιμήθηκαν πάνω σε άχυρα και λάσπες, χάσανε παιδιά και γέροντες από τις κακουχίες.
- Αμέσως μετά την εγκατάστασή τους δημιούργησαν ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ και διαχωρίστηκαν από τον Δήμο Μαραθώνα παίρνοντας μαζί και το ΠΑΛΙΟ ΜΠΟΓΙΑΤΙ με την ονομασία ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΠΟΓΙΑΤΙΟΥ.
- Το 1954 ξεχώρισαν σε δύο Κοινότητες ΑΓ.ΣΤΕΦΑΝΟΣ ή νέο ΜΠΟΓΙΑΤΙ και ΑΝΟΙΞΗ ή παλιό ΜΠΟΓΙΑΤΙ.
- Σήμερα ο ΑΓ.ΣΤΕΦΑΝΟΣ έχει πραγματικό πληθυσμό πάνω από 12.000 κατοίκους. Βοήθησε το ωραίο του κλίμα, η γεωγραφική του θέση και η όρεξη των ανθρώπων του για ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ και ΑΝΑΠΛΑΣΗ αυτής της περιοχής που τη επέλεξαν να ζούμε εμείς σήμερα και τους ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.
Ρίτα Μπουρτζόγλου
Παλαιός χάρτης του Αγ. Στεφάνου - ΟΙΟΝ   Παλαιός χάρτης του Αγ. Στεφάνου |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου